در نیمروز اوّل عاشورا با آنکه تشنگى به شدّت به امام (ع)، یاران و خانواده‏اش فشار مى‏آورد اما در هیچ‏یک از منابع معتبر، گزارشى وجود ندارد که مضمون آن درخواست آب از سوى امام (ع) از دشمن باشد.

اصولًا در هیچ‏یک از این منابع به محوریت و اهمیّت مسأله عطش- چنان‏که در بین منابع متأخر و برخى مداحان مشهور شد- برخورد نمى‏کنیم. جالب آنکه با مطالعه دقیق رجزها و اشعار حماسى امام (ع) و یارانش در معرکه نبرد، هیچ‏گونه اشاره‏اى به مسأله تشنگى و فشار آن نمى‏بینیم.

بالعکس آنچه در این اشعار و نیز کلمات و عبارات امام (ع) در روز عاشورا مى‏بینیم، سراسر حکایت از عزّت، حماسه و سربلندى دارد. به عنوان مثال کافى است اشاره کنیم که این عبارت مشهور در بحبوحه نبرد روز عاشورا از امام حسین (ع) صادر شده است:

«الا و ان الدعى بن الدعى قد رکزنى بین اثنتین بین السلّة و الذلّة و هیهات منا الذلّة یابى اللَّه ذالک لنا و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت و انوف حمیّة و نفوس ابیّة من ان نؤثر طاعة اللئام على مصارع الکرام»(1) «آگاه باشید که زنازاده پسر زنازاده (ابن زیاد) مرا بین دو چیز مخیر ساخته است: یا با شمشیر کشیده آماده جنگ شوم یا لباس ذلّت بپوشم و با یزید بیعت کنم ولى ذلّت از ما بسیار دور است و خدا و رسول خدا و مؤمنان و پرورده‏شدگان دامن‏هاى پاک و اشخاص با حمیّت و مردان با غیرت، چنین کارى را بر ما روا نمى‏دانند که ذلّت اطاعت از مردم پست را بر کشته شدن با عزّت ترجیح دهیم».

در برخى مجالس و محافل عزادارى، محور عزّت و حماسه و سربلندى در این نهضت کم‏رنگ‏تر شده و در عوض رقّت و عطوفت بر امام (ع) به عنوان محور اصلى مورد توجه قرار گرفته است. عده‏اى به منظور هر چه رقیق‏تر نشان دادن صحنه کربلا، برخى از گزارش‏هاى غیرواقعى افزوده‏اند و در برخى از موارد، چهره‏اى ذلیلانه از امام (ع) به نمایش گذاشته‏اند.

به عنوان مثال در بعضى از این گزارش‏هاى دروغین، چنین آمده است: «امام (ع) به نزد عمر بن سعد رفته و از او سه درخواست کرد که درخواست دوم امام (ع) چنین بود: «اسقونى شربة من الماء فقد نشفت کبدى من الظماء»(2) «مرا مقدارى آب بنوشانید که جگرم از تشنگى مى‏سوزد». ابن سعد نیز وقیحانه این درخواست را رد مى‏کند.

آرى گرچه این گزارش‏ها در آوردن اشک حتى از سنگ کارساز است اما از سوى دیگر بر چهره عزّتمندانه امام حسین (ع) و عاشورا خدشه وارد مى‏کند. و شیعیان فرهیخته را در تحلیل‏ها با چالش‏هاى اساسى روبه رو مى‏سازد. بدین ترتیب با بهانه دادن به دست دشمنان، کارى‏ترین ضربات بر عزت‏مدارى شیعه وارد مى‏شود.(3)